در بازار کار امروز، رزومه و تجربیات کاری حرف اول را می‌زنند. در واقع هر جایی که بخواهید استخدام شوید، حتی به عنوان نیروی مبتدی، کارفرما از شما می‌خواهد که تجربه‌های کاری‌تان را برایش مشخص کنید. مگر این که کارآموز یا دانشجو باشید. هرچه رده شغلی بالاتر می‌رود، اهمیت رزومه‌نویسی و ارائه آن هم بیشتر می‌شود. کارفرمایان به طور متوسط تنها ۶ یا ۷ ثانیه به رزومه شما نگاه می‌کنند و تصمیمشان را در مورد همکاری کردن (یا نکردن) میگیرند. شاید به خواندن آن ادامه بدهند، اما تصمیم اولیه در همان ثانیه‌های ابتدایی گرفته شده.
پورتفولیو (Portfolio) چیست؟
کلمه پورتفولیو در زبان انگلیسی به معنای یک پوشه با کاغذهای بزرگ مثل نقشه و عکس است. تقریبا همین مفهوم وقتی وارد دنیای دیجیتال می‌شود، می‌تواند تفاوت استخدام شدن یا نشدن شما در شغل مورد علاقهتان را ایجاد کند. پورتفولیو در واقع ترکیبی از متریال آکادمیک و حرفه‌ای، نمونه کارها و تجربیات شماست که چکیده‌ای از باورها، مهارت‌ها، تواناییها، تحصیلات و تجربیاتتان را به نمایش می‌گذارد. کسی که پورتفولیو را می‌بیند، باید در چند دقیقه متوجه شود که سبک کار فرد چیست، چقدر تجربه دارد و میزان تنوع تجربیاتش چقدر است.
کاربردهای پورتفولیو
اگر از قبل پورتفولیو ساخته‌اید، مهم است که فایل خودتان را با توجه به مقصودی که دارید بازنویسی کنید یا حداقل چند تغییر در آن بدهید. مثلا پورتفولیو معماری برای اپلای، با پورتفولیوی همان فرد برای استخدام در یک شرکت ایرانی متفاوت است، و مهم‌ترین این تفاوت‌ها زبان محسوب می‌شود. این‌ها، چند مورد از کاربردهای ساخت پورتفولیو هستند:
- مذاکره برای دریافت یک پروژه
- مصاحبه و استخدام در یک موقعیت شغلی
- رزومه هنری برای نمایشگاه‌ها یا وب‌سایت‌های شخصی
- مهاجرت کاری
- مهاجرت تحصیلی
تفاوت رزومه و پورتفولیو
در بازار کار ایران، بیشتر رزومه‌هایی که می‌بینیم شامل یک تصویر از فرد، اطلاعات تماس، شغل‌های قبلی او به ترتیب زمان، موقعیت و مسئولیت‌هایش در شرکت‌ها و البته مهارت‌ها و گواهی‌ها هستند. وقتی صحبت از پورتفولیو می‌شود، خیلی‌ها یا آن را ندارند (مخصوصا اگر کارشان در حوزه تجسمی نباشد)، یا به صورت جدا از رزومه ارائه می‌دهند. در حالی که پورتفولیو هم نباید کاملا خالی از اطلاعات و صرفا شامل تصویر باشد. برای نوشتن پورتفولیو چیزهایی مثل اطلاعات شخصی، تاریخ کارها و حتی توضیح کوتاه را فراموش نکنید.
- رزومه یک سند یک صفحه‌ای و بسیار خلاصه شده است که هدف آن شناختن کاندید کار یا اپلای در یک نگاه است. رزومه «نباید» طولانی و تفصیلی باشد.
- پورتفولیو شامل نمونه کارهاست، چیزی که به هیچ عنوان نباید در رزومه یک صفحه‌ای وجود داشته باشد.
- محتواهای موجود در پورتفولیو می‌توانند تصویری، متنی یا حتی ویدیویی باشند. در حالی که رزومه فقط متن دارد (و نهایتا یک تصویر از خود فرد).
پورتفولیو هنری چیست؟
رشته‌های هنری به خاطر ماهیتشان، با احتمال بالاتری نسبت به دیگر رشته‌ها و حوزهها نیاز به ساخت پورتفولیو پیدا می‌کنند. اگر طراح لباس، نقاش، عکاس، مجسمه‌ساز یا حتی تصویرساز باشید، از هیچ مسیر دیگری غیر از پورتفولیو نمی‌توانید کارهایتان را به نمایش بگذارید. پورتفولیو هنری مجموعه‌ای گزینش‌شده از بهترین کارهای یک هنرمند است تا استایل یا روش کارشان را به دیگران نمایش بدهد.
پورتفولیو هنری اغلب شامل محتواهای چندرسانه‌ای است، از عکس و ویدیو گرفته تا گیمیفیکشن و اسکچ‌های دوبعدی. این پورتفولیو اغلب به عنوان یک استیتمنت برای نمایشگاه‌ها، وب‌سایت‌های شخصی، اپلای برای شرکت در رویدادها یا مهاجرت و… استفاده می‌شود. این‌ها چند نمونه پورتفولیو هنری هستند:
- پورتفولیو تصویرسازی
- پورتفولیو نقاشی
- پورتفولیو طراحی لباس
- پورتفولیو عکاسی
- پورتفولیو مجسمه‌سازی
- پورتفولیو ویدیو آرت
چند توصیه برای آماده‌سازی پورتفولیو
درست مثل رزومه‌ها، پورتفولیوها هم مدل‌ها و استایل‌های مختلف دارند. این که چه تمپلیت یا استایلی را برای پورتفولیوی خودتان انتخاب می‌کنید انتخاب شماست. اما در ساخت پورتفولیو، نکاتی هستند که باید حتما به آن‌ها توجه کنید. این موارد می‌توانند به کارفرما یا کمیته پذیرش دانشگاه (یا هر جای دیگری که برایش اپلای کرده‌اید) نشان بدهند که شما حرفه‌ای هستید و با فکر این پورتفولیو را ساخته‌اید:
- انتخابی عمل کنید و تنها بهترین کارهایتان را در پورتفولیو بگذارید. نیازی نیست که کارفرما صفر تا صد همه پروژه‌های شما را ببیند و در جریان همه چیز باشد، بلکه باید متوجه شود که بهترین ِ شما چه شکلی است. پس تنها بهترین خودتان را نشان بدهید.
- کارها را بدون توضیح رها نکنید. مهم است که هر تصویر، ویدیو یا نموداری یک توضیح – هر چند کوتاه- داشته باشد تا خواننده بتواند آن را بهتر درک کند. مثلا اگر پورتفولیو معماری میسازید، هر پروژه را با تاریخ، مکان و یک خط توضیح بیاورید.
- خلاق باشید. در پورتفولیوهای هنری مثل پورتفولیو نقاشی، گرافیک دیزاین یا طراحی بازی، خلاقیت حرف اول را می‌زند. در طراحی صفحه‌ها از دیزاینهای خلاقانه استفاده کنید یا حتی عناصر تعاملی بگنجانید.
- نمونه ببینید. شما در حال ساختن یک سند تصویری هستید، و برای این که بهتر کار کنید خوب است سندهایی که پیش از شما ساخته شده را ببینید و ایده بگیرید.
- یک خروجی مطمئن بگیرید. بسته به این که پورتفولیو خودتان را کجا ارائه می‌دهید، خروجی آن ممکن است متفاوت باشد. PDF، وب، فیگما و… همه از فرمت‌های پورتفولیو هستند. بعد از این که خروجی را گرفتید، آن را چند بار چک کنید تا مطمئن شوید که از نظر تصویری به هم نریخته و متن‌ها سر جای خودشان هستند، به ویژه اگر از متن فارسی در ساخت پورتفولیو استفاده کرده‌اید.
